Wielu małżonków żyjących w ustroju wspólności majątkowej nie do końca wie, co tak naprawdę należy do majątku wspólnego, a co do majątku osobistego. Szczególnie często pojawia się pytanie:
Czy darowizna albo spadek otrzymany przez jednego z małżonków jest wspólny?
Odpowiedź brzmi: co do zasady – nie, ale z pewnymi wyjątkami, które warto znać.
🔹 Czym jest majątek wspólny?
Majątek wspólny powstaje automatycznie z chwilą zawarcia małżeństwa (chyba że małżonkowie podpisali intercyzę). Obejmuje wszystko to, co zostało nabyte w czasie trwania małżeństwa, przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, z wyjątkiem składników majątku osobistego.
Do majątku wspólnego wchodzą m.in.:
- wynagrodzenia za pracę,
- dochody z działalności gospodarczej,
- nabyte nieruchomości, ruchomości (np. samochody),
- środki zgromadzone na rachunkach bankowych, w OFE, PPE itd.
🔹 Czym jest majątek osobisty?
To majątek, który nie podlega wspólności majątkowej, czyli należy wyłącznie do jednego z małżonków – nawet jeśli małżeństwo trwa.
Przykładowe składniki majątku osobistego:
- rzeczy nabyte przed ślubem,
- darowizny otrzymane przez jednego z małżonków,
- spadki, chyba że spadkodawca zaznaczył inaczej,
- odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu,
- przedmioty osobistego użytku (np. biżuteria, odzież),
- nagrody i odznaczenia indywidualne.
✅ Darowizna – majątek osobisty
Zgodnie z art. 33 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, darowizny dokonane na rzecz jednego z małżonków wchodzą do jego majątku osobistego, chyba że darczyńca wyraźnie postanowił inaczej.
Przykład:
👉 Pani Anna dostała od swoich rodziców mieszkanie w darowiźnie – akt notarialny mówi, że darowizna została przekazana jej wyłącznie, bez zastrzeżeń.
➡️ To mieszkanie nie wchodzi do majątku wspólnego – nawet jeśli małżeństwo trwało przez wiele lat i wspólnie je użytkowano.
Uwaga:
Jeśli w akcie darowizny pojawi się zapis, że „darowizna jest przeznaczona dla obojga małżonków”, albo gdy darczyńca przekazuje nieruchomość im wspólnie – taka darowizna staje się częścią majątku wspólnego.
✅ Spadek – również majątek osobisty
Tak samo jak darowizna, spadek co do zasady wchodzi do majątku osobistego spadkobiercy, chyba że w testamencie lub umowie została zawarta wyraźna dyspozycja, że spadek ma trafić do obojga małżonków.
Przykład:
👉 Pan Tomasz dziedziczy po swojej matce działkę – na podstawie ustawy, nie testamentu.
➡️ Działka ta jest jego majątkiem osobistym, nawet jeśli małżeństwo trwa.
⚠️ Kiedy darowizna lub spadek „mieszają się” z majątkiem wspólnym?
Chociaż darowizna lub spadek są formalnie majątkiem osobistym, mogą się „wymieszać” z majątkiem wspólnym – np. przez wspólne inwestycje lub remonty finansowane z konta małżeńskiego.
Przykłady sytuacji problemowych:
- Małżonkowie remontują dom odziedziczony przez jednego z nich – za wspólne pieniądze.
- Do mieszkania przekazanego w darowiźnie dokładają się razem (kredyt, umeblowanie, modernizacja).
- Jeden z małżonków przelewa darowiznę pieniężną na wspólne konto, a środki są dalej wykorzystywane.
W takich przypadkach druga strona może domagać się zwrotu nakładów na majątek osobisty – ale nie może żądać podziału samej darowizny/spadku.
🧮 Co w przypadku podziału majątku po rozwodzie?
Jeśli w trakcie małżeństwa jedno z małżonków otrzymało darowiznę lub spadek, a potem dochodzi do rozwodu i podziału majątku – przedmioty te nie będą dzielone, o ile zostały jasno oznaczone jako majątek osobisty.
Natomiast w razie sporu o środki wspólne wydane na majątek osobisty (np. wspólny remont), strona może domagać się rozliczenia nakładów.
📌 Podsumowanie
- Darowizny i spadki co do zasady NIE wchodzą do majątku wspólnego.
- Wyjątek: gdy darczyńca/spadkodawca wyraźnie zaznaczył, że są przeznaczone dla obojga małżonków.
- W praktyce mogą powstać spory o nakłady i korzystanie z majątku osobistego, jeśli środki wspólne były wykorzystywane do jego utrzymania.
- W razie wątpliwości warto skonsultować się z adwokatem – szczególnie przed podziałem majątku po rozwodzie.
